تأثیر برگرداندن دراز مدت بقایای گیاهی جو بر خواص فشاری و مقاومت برشی یک خاک لوم رسی

تراکم خاک از مهم‎ترین عواملی است که می‎تواند منجر به تخریب فیزیکی خاک گردد. افزودن مواد آلی به خاک می‎تواند سبب بهبود ساختمان خاک در خاک شود. ارزان ترین منبع ماده آلی برای افزودن به خاک بقایای گیاهی موجود در مزرعه می‎باشد. یک راه‎حل رایج در جلوگیری از تراکم، تخمین تنش در آستانه تراکم (تنش پیش- تراکمی) و حساسیت خاک به تراکم بیشتر در صورتی که تنش به کار رفته بر خاک از تنش پیش- تراکمی (?pc) بیشتر گردد (شاخص فشردگی یا cc)، می باشد. در این پژوهش نمونه‎های دست خورده از خاک سطحی (20-0 سانتی‎متری) یک طرح پژوهشی دراز مدت (7ساله) مدیریت بقایای گیاهی تحت تناوب جو-ذرت برداشت شد. خواص فشردگی (?pc و cc) نمونه های خاک لوم رسی تهیه شده از 4 روش مدیریت بقایای گیاهی (سوزاندن بقایا، resb؛ برگرداندن بقایا به خاک، res؛ برگرداندن بقایا همراه با اوره به خاک، resn و برگرداندن بقایا همراه با کود گاوی پوسیده به خاک، resfym) و بازسازی شده در دو مقدار رطوبت خاک (7/14 و 7/16 درصد به ترتیب برابر 9/0و 05/1حد خمیری (pl)) و با دو پیش بار (100 و 200 کیلوپاسکال) با آزمایش های نشست صفحه ای (pst) و فشردگی محصور (cct) تعیین گردید. از روش های کاساگراند، انحنای بیشینه و تقاطع خط فشردگی بکر با محور x جهت استخراج ویژگی های فشردگی خاک از منحنی های تنش-نشست و تنش-کرنش به ترتیب در آزمایش های pst و cct استفاده شد. پارامترهای مقاومت برشی با آزمایش برش مستقیم تعیین گردید. در روش‎های res و resn درصد ماده آلی تفاوت معنی‎داری با روش resb نشان نداد، اما در روش resfym افزایش 39 درصدی آن مشاهده شد. نتایج آزمایش‎ها (cct و pst) نشان داد که در پیش‎بار 100 کیلو پاسکال در هر دو مقدار رطوبت، ?pc در روش مدیریتی resfym افزایش معنی‎داری نسبت به روش resb نشان داد. با افزایش رطوبت از pl 0/9به pl1/05، pc? در آزمایش‎های pst وcct به ترتیب 17 و13 درصد کاهش یافت و با دو برابر کردن پیش‎بار ?pcبه ترتیب 96 و79 درصد افزایش یافت. رابطه بین تنش پیش-تراکمی به دست آمده از روش‎های pst و cct در سطح احتمال 1/0 درصد معنی‎دار بود. cc در آزمایش pst در روش‎های مختلف مدیریت بقایا تفاوت معنی‎داری نشان نداد و در آزمایش cct نیز در هر دو سطح پیش‎بار و در رطوبت 7/14 درصد همین نتیجه مشاهده شد. با افزایش رطوبت خاک cc در آزمایش‎های pst و cct به ترتیب به اندازه 8 و 20 درصد کاهش یافت. با دو برابر شدن پیش‎بار در آزمایش cct، این پارامتر به اندازه 16 درصد کاهش یافت. افزایش پیش‎بار در آزمایش pst تغییر معنی‎داری در cc ایجاد نکرد. با افزایش رطوبت، چسبندگی خاک به اندازه 75 درصد افزایش یافت. دو برابر کردن پیش‎بار منجر به افزایش این پارامتر به اندازه 82 درصد شد. با افزایش رطوبت در کلیه تیمارها زاویه اصطکاک داخلی به اندازه 22 درصد کاهش یافت و دو برابر شدن پیش‎بار باعث 10 درصد کاهش در زاویه اصطکاک داخلی شد. در هر دو آزمایش pst و cct روش کاساگراند بهترین تخمین ?pc را بدست داد.